Een Omarmd Woord/Alles
Een Omarmd Woord is de zusterlijst van Een Schoner Woord die een overzicht vertoont aller woorden met een uitheemse oorsprong die niet bewust worden geweerd op het Zaakwoordenboek der Lage Landen.
Er is geen harde regel hoe een leenwoord hierop kan verschijnen, gezien dit gedeeltelijk een gevoelszaak is, maar het hangt er meestal van af hoe zo een woord in de Nederlandse zin past en/of in hoeverre deze zowel wat spelling als betekenis betreft naar het Nederlands is gevormd.
Blader
A
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| aanleg | Anlage (du.) |
| aanvankelijk | anfänglich (du.) |
| adres | adresse (fr.), directare (mla.), directio (la.) |
| ambt | Ampt (du.) |
| anime | アニメーション (animēshon) (jp.) |
| anker | ancora (la.), agkura (gr.) |
| archief | archivum (la.) |
B
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| beeltenis | Bildnis (de.) |
| bisschop | episcopus (la.), επίσκοπος (gr.) |
| bootsen | bocer (ofr.) |
| brief | brief (ofr.), brevis (la.) |
| buis | buse (ofr.), bucina (la.) |
C
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| cel | cella (la.) | |
| chimpansee | chimpanzé (fr.), kimpènzi (kg.) | |
| cijfer | cifre (ofr.), cifra (mla.), ṣifr (ar.) | Zie ook getalmerk. |
D
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| dichten | dictare (la.) |
| dichter | dictator (la.) |
| dolfijn | dalfin (ofr.), dauphin (ofr.), dalfinus (mla.), delphinus (la.), delphis (gr.) |
E
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| ezel | asellus (la.), onos (el.), o-no (gmy.), anšu (sux.) |
| evene | avena (la.) |
F
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| feit | fait (fr.), factum (la.) |
| fijn | finis (la.) |
| fraai | vrai (fr.), veracus (la.), verax (la.) |
G
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| graad | gradus (la.) | |
| graaf | grav(i)o (ohd.), greva (ofy.), graffio (mla.), gravio (mla.), grapheus (grc.) | Mogelijk ook verwant aan gagrefts (got.) (bron: etymologiebank.nl). Zie ook gravin. |
| grens | grenize (nd.), Grenze (hd.) | |
| groep | groppo (it.), krop (gem.) |
H
Deze letter heeft (nog) geen woordenlijst.
I
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| inkt | encaustum (la.) |
J
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| juist | iustus (la.) |
K
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| kaart | carte (fr.), charta (la.), chartès (gr.) | |
| kanker | cancer (la.) | |
| kant | can (pcd.), cantus (la.) | Vaak krijgt zijde de voorkeur, maar kant wordt niet geweerd (zie bijvoorbeeld kantzuil). |
| kantoor | comptoir (fr.) | |
| kans | cance (pcd.), chance (ofr.), cadere (la.) | |
| kat | catta (la.) / cattus (la.) | |
| keizer | caesar (la.) | Het Latijnse caesar was oorspronkelijk een bijnaam dat later een erenaam werd voor keizers in het Romeinse Rijk na de dood van Gaius Iulius. Het Latijnse woord voor keizer (in onze betekenis) is imperator. |
| kelder | cellarium (la.) | |
| kerk | kuriakon (gr.) | |
| keten | catena (la.) | |
| koffie | kahve (tr.), Coffee (en.) | |
| kolom | colonne (fr.), Columna (la.) | Toegelaten in de betekenis van loodrechte inlichtingenreeks, anders geniet zuil de voorkeur. |
| koper | cuprum (la.), Cyprium (la.) | Verkorting van aes Cyprium, erts van Cyprus, het eiland waar 1500 voor Christus reeds kopermijnen waren. |
| korst | crusta (la.) | |
| klas | classe (fr.), classis (la.) | |
| klooster | claustrum (la.) | |
| kreek | crike (men.), creek (en.), kriki (on.) | |
| kristal | cristal (ofr.), crystallus (la.), krustallos (gr.) | |
| kroon | corona (la.) | |
| kwartier | quartier (fr.) |
L
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| letter | lettre (fr.), littera (la.) | Het meest zuivere woord voor letter is boekstaaf, maar deze was hier niet omarmd gezien andere begrippen afgeleid van letter dan zouden moeten worden hernoemd. Naast het gegeven dat boekstaaf een gevoelsmatige koppeling heeft met runen. |
| librije | librarie (fr.), libraria (mla.) | Toegevoegd als soortelijk evenwoord voor kloosterbibliotheek. Voor bibliotheek, zie boekerij. |
M
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| markt | mercatus (la.) | |
| maatregel | Maßregel (du.) | |
| maatstaf | Maßstab (du.) | |
| manga | 漫画 (manga) (jp.) | |
| meester | maistre (ofr.), magister (la.) | |
| meubel | meuble (fr.), mobilis (la.) | |
| mijlpaal | milia (la., mijl), palus (la., paal) | |
| molecuul | molécule (fr.), molecula (la.) | |
| moor | maure (fr.), maurus (la.), mauros (gr.) | |
| muziek | musique (fr.), musica (la.), mousikè (gr.) | Zie ook klankenkunst. |
N
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| natuur | nature (fr.), natura (la.) | Op de lijst gezet vanwege natuurkunde. In sommige gevallen wordt aard gebezigd op het ZLL (zie ook aards en uiteraard). |
| nul | nulla (it.), nul (ofr.), nullus (la.) |
O
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| onzin | Unsinn (du.) | Zie ook zotteklap. |
| orgel | organum (la.), organon (gr.) |
P
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| papier | papier (ofr.), papyrus (la.), papuros (gr.) | - |
| persoon | persona (la.) personne (fr.) |
- |
| persoonlijk | persönlich (du.) | - |
| pijp | pipa (la.) | - |
| plaats | plateia (gr.) | - |
| plank | planke (pcd.), planche (ofr.), planca (la.), phalanx (gr.) | |
| poort | porta (la.) | - |
| post | poste (fr.), posta (it.), mansio posita (la.) | |
| proef | proba (la.) | - |
| proeven | probare (la.) | - |
| prijs | pretium (la.) | - |
| punt | punctum (la.) | - |
Q
Deze letter heeft (nog) geen woordenlijst.
R
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| rang | rang (fr.) < ring (germ.) | |
| regelen | régler (fr.) < regula (la.) | |
| rol | rôle (fr.) < rotula (la.) | |
| rond | rond (fr.) < rotundus (la.) | |
| rune | Rune (hd.), rūn (on.), runa (osa., ohd., got.), rune, ruun, ruen (mnl.) |
S
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| schrift | scriptura (la.) |
| schrijven | scribere (la.) |
| sfeer | sphaira (gr.) |
| slaaf | sclavus (la.) |
| spiegel♂ | speglum (mla.) < speculum (la.) |
| springstof | Sprengstoff (du.) |
| staat | status (la.) |
| stellingname | Stellungnahme (du.) |
| stijl | Stilus (la.) |
T
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| taak | tasque (pcd.), tasche (ofr.), taxa (mla.), tasca (mla.) |
| tekst | texte (fr.), textus (la.) |
| toestand | Zustand (du.) |
| toets | touche (fr.) |
| tof | tōbh (he.) |
| toon | ton (fr.), tonus (la.) |
U
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) | Toelichting |
|---|---|---|
| uur | hōra (gr.) | - |
V
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| vork | furcke (ofr.) < furca (la.) |
| vorm | forme (fr.) < forma (la.) |
W
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| wijn | vinum (la.) |
X
Deze letter heeft (nog) geen woordenlijst.
Y
Deze letter heeft (nog) geen woordenlijst.
Z
| Leenwoord | Oorspronkelijk woord(en) |
|---|---|
| zinnebeeld | Sinnbild (du.) |
| zinnebeeldig | sinnbildlich (du.) |
| zolder | sōlārium (la.) |
| zuiver | sôbrius (la.) |