Zuil:Schouwingen

Welkom op de schouwingenzuil van het Zaakwoordenboek der Lage Landen.

Deze bladzijde vertoont een overzicht van schouwingen die betrekking hebben op Nederlands taalgebruik, "Taalschouwing" genaamd. Zij is ene oordeelreeks waarin hedendaags taalgebruik wordt beoordeeld met een vaak speelsere dan ernstige invalshoek.

Strafpuntenstelsel

Lette op: dit kan voor ener schouwing afwijken.

Het is de bedoeling dat van een tekst alle woorden ener gegadigde worden opgeteld en vergeleken met het aantal behaalde strafpunten; hieruit volgt een uitkomst in honderdsten die geldt als het waarderingscijfer voor dier gegadigde.

2 strafpunten

• Onvormelijk/onbeleefd taalgebruik.
  Voorbeeld: je, jij of jou(w) in plaats van u(w) als het gaat om het aanspreken des lezers of der lezeres; je (in plaats van men).
  Toelichting: er wordt niet harder gestraft voor tweede persoon-beziging in geval van u(w), alhoewel derde persoon beleefder is.
• Volledig uitheems woord en uitheemse samenstelling.
  Voorbeelden: interessant; impact; grip; klimaatcrisis; kabinetsformatie.
  Toelichting: in de meer onnodige zin, niet ieder uitheems woord wordt meegenomen, waaronder bepaalde vernederlandste woorden zoals bijvoorbeeld "plaats" (Frans) en "grens" (Duits).

1 strafpunt

• Onnodig vernederlandst woord.
  Voorbeeld: realiseren; investeren; checken; repareren; stimuleren.
• Onnodig gebiedende wijs.
  Voorbeeld: "zorg voor elkaar" (dwingend) in plaats van "zorge voor elkaar" (aansporend).
  Toelichting: wanneer de insteek aansporend of wensend is, is de—inmiddels weliswaar verouderde—aanvoegende wijs gepaster en wordt de gebiedende wijs afgekeurd.
• Onjuist tussenruimtegebruik.
  Voorbeelden: "woning tekort" in plaats van "woningtekort"; "Albert Heijn winkel" in plaats van "Albert Heijn-winkel".
• Onjuist naamvalgebruik.
  Voorbeeld: "wier vader" in plaats van "wiens vaders".
  Toelichting: dit is tegenwoordig zeldzaam, maar indien het verkeerde woordgeslacht wordt gebruikt wordt hier toch een strafpunt voor gerekend.

0,5 strafpunt

• Onnodige samentrekkingen.
  Voorbeeld: "zo'n" (in plaats van "zo een").
• Slordige stijl.
  Voorbeelden: Hulpwerkwoord achter voltooid deelwoord (Duitsvorming); een zin beginnen met bijvoorbeeld "en" of "maar".
• Spreektaal.
  Voorbeelden: we (in plaats van wij); ze (in plaats van zij, hen, hun).

Overzicht van Taalschouwingen

Schouwing		Uitgebracht	Gegadigden	Winnaar "meest Nederlands"
	Eindejaarstoespraken der Koningen 2023	10.01.2024	2 koningen	Koning Willem-Alexander der Nederlanden (92%)
	Van Dale Woord van het Jaar 2023 (*)	10.12.2023	14 woorden	Vreugdebier (9/10)
	Tweede Kamer-verkiezingen 2023	21.11.2023	5 partijen	VVD (89%)

* Aangepaste regels.