Naar inhoud springen

Ruinen Woordenlijst

Uit Zaakwoordenboek der Lage Landen

De onderstaande woordenlijst vertoont de Germaanse ruinstaven met hun naam, uitspraak en voorbeelden hoe zij kunnen worden gebruikt om hedendaags Nederlands mee te schrijven.[1] De aanvullingen en namen des ruinschrifts zijn grotendeels volgens het stelsel van Taaldacht.[2] Onderaan staan tevens ruinen ter schrijving van uitheemse woorden.

Hoofdruinen

Ruinstaf Ruinnaam Uitspraak Voorbeeld Toelichting
Ans [ɑ] ᛈᚳᛚ
appel
A [a]
aap
Berk [b] ᛠᛗ
boom
Dag [d] ᛄᚱ
deur
Wordt ook voor [t] gebruikt, zoals met ᚱᚪᛞ (raad).
Es [ɛ] ᚱᚠᚷᛟᛞ
erfgoed
Ee [e]
beek
Wordt ook voor woorden gebruikt als ᚲᛇᛚ (keel) en ᛒᛇᚱ (beer).
Gift [x], [ɣ] ᚱᚨ
gracht
Hagel [ɦ] ᚪᛋ
haas
Imme [ɪ] ᚾᛞ
kind
Ie [i] ᚠᛚ
vliet
Jaar [j] ᚪᚷᚳᚱ
jager
Koon [k] ᚾᛖ
knie
Look [l] ᚨᚾᛞ
land
Man [m] ᚪᚾᛞ
maand
Nood [n] ᚨᚷᛏ
nacht
Ing[3] [ŋ] ᛏᚩ
tong
Onde [ɔ] ᛚᚠ
golf
Ood [o] ᛒᚱ
brood
Euvel [ø]
geur
Oedel [u] ᛒᛚ
bloed
Pad [p] ᛚᛁᚷᛏ
plicht
Reis [r] ᚪᚠ
raaf
Zon [s], [z] ᛏᛇᚾ
steen
Tuw[4] [t] ᚪᛚ
taal
Uk [ʏ], [ə]
rug
Wordt ook voor woorden gebruikt als ᛋᚷᚱᛡᚠᚳᚾ (schrijven) en ᚺᛇᚱᛚᚳᚲ (heerlijk).
Uur [y]
vuur
Vee [v], [f] ᛚᛖᚷᛏᚥᚷ
vliegtuig
Wonne [ʋ] ᚪᚷᚳᚾ
wagen
Uil [œ(y)]
huis
IJs [ɛi] ᚲᚱ
krijt
ᚨᛟ
Ans + Oedel [ʌu] ᛒᛚᚨᛟ
blauw
ᛁᚾᚺᚨᛟ
inhoud
Wonne (ᚹ, "w") kan soms worden weggelaten, zoals bijvoorbeeld met ᛒᛚᚨᛟ (blauw), maar juist niet in gevallen wanneer er een grotere nadruk op de uitspraak ligt, zoals met ᚺᚢᛟᚹᚳᛚᚳᚲ (huwelijk).
ᛇᛟ
Ee + Oedel [eːu] ᛇᛟ
meeuw
ᛖᛟ
Ie + Oedel [iu] ᛖᛟ
nieuws
ᚢᛟ
Uur + Oedel [yu] ᚢᛟᚹᚳᛚᚳᚲ
huwelijk
ᚪᛖ
A + Ie [aːi] ᚲᚱᚪᛖ
kraai
ᛉᛖ
Es + Ie [ɛi] ᛋᛡ᛬ᛋᛉᛖ
zij zei
ᛠᛖ
Ood + Ie [oːi] ᛈᚱᛠᛖ
prooi
ᛟᛖ
Oedel + Ie [ui] ᛒᛚᛟᛖ
bloei

Hulpruinen

Dit zijn ruinstaven (of samenvoegingen van) die worden gebruikt ter duiding van sommige bijzondere schrijftekens. Op het scheidingsteken na (᛬) voor tussenruimten zijn de meesten nieuwvorming / eigen invullingen van het ZLL.

Ruinstaf Toepassing Toelichting
tussenruimte (" ") Gebruikt als scheidingsteken, bijvoorbeeld ᛞᚳ᛬ᚲᚨᛏ (de kat).
᛬᛬
dubbele punt (":") Gebruikt voor dubbele punt, bijvoorbeeld ᛋᛡ᛬ᛋᛉᛖ᛬᛬ᚺᚨᛚᛠ (zij zei: hallo).
koppelteken ("-")
᛫᛫
gedachtestreep ("")
᛫᛫᛫
kastlijntje ("")
punt (".") Enkel gebruikt om den zinseinde aan te duiden.
᛫᛬
haakje openen ("(")
᛬᛫
haakje sluiten (")")

Nevenruinen

Dit zijn ruinen die bijvoorbeeld handig ofwel noodzakelijk zijn om bepaalde leenwoorden te kunnen schrijven in hun taal met behoud van hun klank.

Ruinstaf Ruinnaam Uitspraak Voorbeeld Toelichting
Speer [g] ᛒᛟᚾᛞᛉᛋᛏᚪ
Bundestag
Dit is de "Duitse g", verwant aan Gift (ᚷ).
Doorn [θ], [ð] ᛗᚪᚾᚩ
mānoth[5]
Zoals de Engelse uitspraak, denk aan bijvoorbeeld thanks en the.
Xantippe [ks] ᚹᛁᛚᚳᛗ᛫ᚪᛚᛉᚨᚾᛞᚳᚱ
Willem-Alexander
Nieuwvorming. Dit is niet een geschiedkundige ruin, maar een late toevoeging als zijnde een "alfabetische ruin" (in tegenstelling tot de klankkundige ruinen hierboven). Indien een meer geschiedgetrouwe spelling de voorkeur geniet kan ook Koon (ᚲ) en Zon (ᛋ) worden samengevoegd voor [ks].


Bron, aantekening en/of verwijzing

  1. Wikipedia, the free encyclopedia, Runic (Unicode block).
  2. Taaldacht.nl, Nederlandse ruinstaven.
  3. Inkorting van "Inguz" of "Ingwaz", een Noorse god.
  4. Vader Hemel.
  5. Maand (Oudnederlands).